Recenzja filmu

Kontrolerzy (2003)

O "Kontrolerach" usłyszałem po raz pierwszy na początku zeszłego roku. Przypadkiem trafiłem na stronę oficjalną filmu, z której dowiedziałem, że obraz Nimroda Antala okazał się jednym z największych przebojów węgierskich kin ostatnich lat. Zaintrygowany obejrzałem zwiastun, wideoklip i w końcu dodałem go do naszej bazy. Wkrótce, dzięki wielu nagrodom i pokazom na międzynarodowych festiwalach tytuł ten zaczął pojawiać się w mojej orbicie coraz częściej. Kiedy więc wreszcie "Kontrolerzy" zakwalifikowali się do WMFF i miałem szansę ich obejrzeć, okazało się, że mimo akredytacji nie byłem w stanie kupić już biletów na seans. Jak to się wszystko skończyło już wiemy. "Kontrolerzy" zdobyli nagrodę publiczności festiwalu i jako zwycięzca tej imprezy doczekali się szerokiej dystrybucji. I bardzo dobrze. Film Nimroda Antala to kawałek dobrego, pełnego energii kina, jakie rzadko gości na naszych ekranach. Główny bohater Bulcsu jest jednym z kontrolerów pracujących w budapeszteńskim metrze. Codziennie wraz ze swoją dziwaczną drużyną przemierza mroczne korytarze podziemnej kolei wyłapując gapowiczów. Jego praca nie spotyka się z przychylnością pasażerów. Burdy i przepychanki są na porządku dziennym. Jakby tego było mało, w metrze grasuje również zakapturzony mężczyzna wpychający pod pociągi niczego nie spodziewających się pasażerów... W wywiadzie udzielonym naszemu serwisowi Nimrod Antal mówi, iż "Kontrolerzy" nie są ani komercyjnym śmieciem, ani artystyczną produkcją dla snobów. I jest w tym stwierdzeniu dużo prawdy. Z jednej strony obraz Antala to rozrywkowa produkcja, w której nie zabrakło szybkiej akcji, zamaskowanych morderców ani sporej porcji humoru. Z drugiej, opowieść o Bulcsu, który zrezygnował z dobrze zapowiadającej się kariery, wycofał z wyścigu szczurów szukając schronienia w podziemnym świecie metra pełna jest symboliki i oferuje widzom szerokie możliwości interpretacji. Szkoda tylko, że niekiedy owa symbolika jest bardzo banalna. Pojawiająca się w metrze sowa, strój aniołka w finale, czy wreszcie sam fakt, że Bulcsu nie opuszcza przez cały czas podziemnego świata sprawiają wrażenie, że reżyser nie do końca wierzył w inteligencję widzów. Największe brawa należą się Antalowi za świetne pokazanie metra. Splątane korytarze podziemnej kolei jawią się w "Kontrolerach" jako inny, niezależny od tego "co na górze" świat, w którym obowiązują zupełnie inne reguły. Pasażerka w stroju misia, maszynista nie zatrzymujący pociągu na stacji, fałszywi japońscy turyści, czy wszechobecny brud oraz chamstwo pasażerów zdają się nikogo nie dziwić. Klaustrofobiczne, niekiedy wręcz surrealistyczne otoczenie staje się dla jednych schronieniem, miejscem ucieczki od dawnego życia, a dla innych przekleństwem. W budapeszteńskim metrze łączą się dwa światy - realny i baśniowy, a dzięki wspaniałym zdjęciom Gyula Padosa widz czuje się tam jak w domu. Pisząc o "Kontrolerach" nie można nie wspomnieć o muzyce. Projekcji towarzyszą rytmiczne i pełne energii kompozycje nieistniejącej już niestety formacji Neo, które doskonale pasują zarówno do fabuły jak i sposobu pokazania jej na ekranie. Debiutancki obraz Nimroda Antala mimo kilku błędów, uproszczeń oraz miejscami banalnej symboliki to najciekawsza premiera tego tygodnia. Doskonałe od strony technicznej, niebanalne oraz ilustrowane doskonałą muzyką kino, które z czystym sumieniem mogę polecić każdemu.